Tüp bebek tedavisi sırasında yumurtalar toplandıktan ve embriyolar elde edildikten sonra 2 seçenek mevcuttur. Taze embriyo transferinde yumurtalar toplandıktan 3-5 gün sonra transfer yapılır. Bazı durumlarda ise transferin hemen yapılması tercih edilmez ve embriyolar dondurulur.
Tüp bebek tedavilerinde amaç iyi gelişen sağlıklı bir veya iki embriyonun rahim içine transfer edilmesi ve sonrasında kalan sağlıklı embriyoların dondurularak saklanmasıdır. Her iki amacın gerçekleştirilmesi doğrudan laboratuvar koşullarının iyiliğine ve uygulanan embriyo dondurma işlemlerinin kalitesine bağlıdır.
Son yıllarda hızla gelişen medikal teknoloji sayesinde ortaya çıkan yeni teknikler, embriyo dondurma işleminde başarı oranını artırmıştır. Tüp bebek tedavisinde elde edilen embriyolar yaklaşık olarak 10-15 sene boyunca saklanabilmektedir.
Embriyo dondurma, tüp bebek yöntemi ile elde edilen embriyoların özel solüsyonlar ile dondurularak gelecekte kullanabilmek üzere saklanması işlemidir. Benzer şekilde yumurtalar ve spermler de dondurulabilir.
Aileler ikinci bir bebek isteme ihtimaline karşılık sağlıklı olan diğer embriyoları dondurarak ilerleyen yıllarda sadece embriyo transferi işlemi ile tekrar anne-baba olabilirler.
Embriyo Dondurma Hangi Durumlarda Tercih Edilir?
- Sağlıklı embriyonun anne rahmine yerleştirilmesinden sonra elde kalan kaliteli embriyolar imha edilmek yerine daha sonra yeniden kullanılmak için dondurulabilmektedir.
- Ayrıca tüp bebek tedavisinde uyarıcı ilaçların kullanılması sonucu aşırı uyarılma sendromu (OHSS) riski bulunan kadınlarda elde edilen tüm embriyolar sendrom ortadan kaldırılıncaya kadar dondurulmaktadır. Özellikle 15‘ten fazla yumurta toplanması durumunda transfer hemen yapılmayıp (yumurtalıkların sakinlediği) başka bir aya ertelenir. Böylece durumun daha da kötüleşmesi engellenir.
- Rahim içerisinde yer alan endometrium dokusunun istenildiği kadar kalınlaşmadığı durumlarda veya rahim içi operasyon gerektiren durumlarda yine embriyoların dondurulması tercih edilmektedir.
- Ayrıca vücuda olumsuz etkileri bulunan kemoterapi ya da radyoterapi gibi kanser tedavisi görecek olan kişilerde de tedavi öncesi embriyoların dondurulması tavsiye edilmektedir.
- Dondurulan embriyolar sayesinde anne adaylarının tekrar tekrar hormon iğneleri kullanmasının önüne geçilmektedir. Ayrıca embriyo dondurma sayesinde yumurta toplama işlemi de tek seferde gerçekleştirilmiş olmaktadır.
- Embriyoya genetik analiz uygulanacağı durumlarda da embriyo dondurma tercih edilir. Tüp bebek tedavisi uyguladığımız hastalarımızda herhangi bir nedenden ötürü genetik analiz uygulanacaksa embriyo dondurma işlemi uygulanmalıdır. Çünkü embriyo genetik analizinin sonucu çıkana kadar embriyo transferi ertelenir.
Yumurta Dondurma Ne Zaman Tercih Edilir?
Yumurta dondurma, erken menopoz teşhisli veya kanser tedavisi nedeniyle kemoterapi alması gereken bekar kadınlarda tercih edilir.
Sperm Dondurma Ne Zaman Tercih Edilir?
Spermlerin çok az olması veya TESE gibi yöntemlerle elde edilmesi durumlarında havuz oluşturmak için işlemler birkaç defa tekrar edilerek yeterli sperm elde edilinceye kadar toplama işlemi tekrarlanır ve toplanan spermler dondurulur.
Embriyo Dondurma İşlemi Nasıl Gerçekleştirilir?
Geçmiş yıllarda uygulanan ve daha düşük başarı sağlayan dondurma tekniklerinin yerini, son yıllarda yüksek başarı nedeniyle vitrifikasyon işlemi almıştır.
Embriyo transferinde en önemli noktalardan biri endometrial reseptivitedir (tutunabilirliktir). Yumurta büyütmek için kullanılan günlük iğnelerin yumurtalar için faydası olduğu kadar endometrium reseptivitesini bozduğu da düşünülmektedir
Tüp bebek tedavisi sonucunda elde edilen embriyolar 1.günden 6.güne kadar herhangi bir gelişim evresinde alınarak dondurulabilmektedir. Elde edilen embriyolar koruyucu göreve sahip bir sıvı içerisine yerleştirilir ve plastik strowlar ile sıvı nitrojen dolu tanklar içerisine alınır. Bu tanklarda sıcaklık -196 derecededir. Dondurma işleminin başarısı çözülmeden sonra elde edilen canlı embriyo sayısı ile ölçülmektedir. Çözme işleminden sonra saklanan embriyoların %95’inden fazlası canlı olmaktadır. Çözme işleminde ise sıvı nitrojen içerisinde yer alan embriyolar çıkarılır ve özel solüsyon yardımı ile canlılıkları tekrar kazandırılır. Çözünen embriyolar koruyucu sıvılardan ayrılarak inkübatörlere yerleştirilir. Sağlıklı görünen embriyolar aynı gün içerisinde anneye transfer edilebilmektedir.
Dondurulmuş Embriyo Transfer Aşamaları
- Rahim içinin (endometriumun) gebelik için hazırlanması
- Embriyo transfer gününün belirlenmesi
- Embriyonun çözülmesi ve transfer işleminin gerçekleştirilmesi
- Transferden 9-11 gün sonra kanda gebelik testi yapılması
Dondurulmuş Embriyo Transferi Ne Zaman Yapılır?
Dondurulmuş embriyo transferi için hastalarımıza uyguladığımız iki farklı tedavi protokolü bulunmaktadır.
- İlaçlı Protokol
Özellikle şehir dışından veya yurt dışından gelecek olan hastalarımızda İzmir’de kalma sürelerini kısaltmak için ya da adet düzensizliği olan hastalarımızda bu hazırlama şeklini uygulamaktayız. Hastalarımıza, rahim iç duvarı olan endometriumu gebeliğe hazır hale getirmek için önceden yazılı ve sözlü olarak gün gün anlatmış olduğumuz ilaç protokollerini uyguladıktan sonra transferi planlamaktayız. Bu protokolde adetten itibaren yaklaşık olarak 2.5 haftaya ihtiyaç duyulmaktadır.
- İlaçsız Protokol
Çoğunlukla İzmir’de yaşayan ve düzenli adet gören hastalarımız için tercih ettiğimiz donma-çözme protokolüdür. Bu protokolde hastamızı, donma-çözme tedavisini gerçekleştireceğimiz ayki âdet kanamasının 2. ya da 3.günü kontrole davet ederiz.
Herhangi bir ilaç kullanmadan tekrar 1 hafta sonrasından itibaren de sık takiplerle ultrasonda gelişmekte olan yumurta kesesini (folikülü) takip eder ve kanda LH, estradiol ve progesteron bakarak yumurtlama gününü tespit ettikten sonra embriyonun çözülüp transfer edileceği günü planlarız.
