Yumurtalık kistleri, kadının yumurtalıklarının üzerinde veya içinde oluşan içi sıvı dolu küçük keseciklerdir.

Yumurtalık kistleri her yaşta görülebilir. Yumurtalık kisti olan bazı hastalarda pelvik ağrı veya dolgunluk hissi varken, bazılarında ise herhangi bir şikâyete rastlanmaz. Pek çok kadın, kisti olduğunu öğrendiğinde kanser olduğunu düşünür, oysa kistlerin çoğunluğunda böyle bir durum söz konusu değildir. Benzer şekilde kistlerin çoğunluğunda korkulanın aksine cerrahi tedaviye de gerek yoktur.

Kadınların yumurtalıklarda üretilen ve olgunlaşan yumurtalar, doğurganlık devam ettiği sürece aylık döngüler halinde salınır. Birçok kadında hayat boyu bir veya daha fazla kez yumurtalık kisti oluşumu görülür ve fonksiyonel (follikül, işlevsel) kistler de denen bu yumurtalık kistlerinin çoğu rahatsızlık vermeden birkaç ay içinde tedavisiz geçer. Ancak bazı yumurtalık kistleri döngüden bağımsız olarak oluşabilir ve ciddi semptomlara neden olabilir. Bu kistler, nadiren kötü huylu olabileceği için daha yakından takip edilmesi gereken kistlerdir.

Yumurtalık Kisti Belirtileri

Özellikle boyut olarak büyümüş bir yumurtalık kisti aşağıdakilere belirtilere neden olabilir:

• Alt karında kist tarafında ağrı
• Karında dolgunluk veya ağırlık hissi
• Karın şişliği
• Cinsel ilişki sırasında ağrı

Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Aşağıdakiler belirtilere sahipseniz acil şekilde bir uzman doktordan yardım almanız gerekir:

• Şiddetli veya ani oluşan karın/kasık ağrısı
• Ağrıya eşlik eden ateş, kusma, terleme, hızlı nefes alma, baş dönmesi ve halsizlik

Yumurtalık Kistlerinin Ortaya Çıkma Nedenleri

Her ay, yumurtalığın içinde küçük bir sıvı kesesi olan folikül büyür. Yumurtlama gerçekleştiğinde yumurta serbest bırakılır ve folikülün geri kalanı yeniden emilir. Folikülün içinde sıvı olduğu için yumurtlamaya yakın günlerde ultrason yapıldığında yumurtalık veya rahim çevresinde serbest sıvı görülebilir. Bu sıvı geri emilir ve herhangi bir soruna neden olmaz.

• Birkaç ay içinde sıvı içeride kalarak büyümeye devam ederse foliküler kist oluşur. Foliküler kistler fonksiyoneldir (işlevseldir) ve zamanla kendiliğinden yok olur.
• Yumurta serbest bırakıldıktan sonra folikül emilmeyip kanla dolarsa korpus luteum kisti adı verilen diğer bir fonksiyonel kist meydana gelir. Korpus luteum kistleri de zaman içinde kendiliğinden yok olur.

Rutin bir ultrasonda orta boy bir kist görünürse ve fonksiyonel olabileceği düşünülürse 6-8 hafta sonra yumurtalık tekrar kontrol edilir. Eğer gözlenen kistler küçülüp yok olmuyor aksine büyüyor ve değişim gösteriyorsa, fonksiyonel olmayan bir kist olduğu düşünülerek ek testler istenir.

Yumurtalık Kisti Tedavisi

Yumurtalık kistlerinde planlanan tedavi, hastanın yaşına, kistin tipine, boyutuna ve görülen belirtilere bağlıdır. Doktorunuz kistin boyutunun değişip değişmediğini görmek için düzenli takip muayenesi önerecektir. Tedavi seçenekleri ilaç ve ameliyattır.

• Yumurtalık kistlerinin tekrarını önlemek için doğum kontrol hapları gibi hormonal kontraseptifler önerilebilir. Ancak doğum kontrol hapları mevcut kistlerin boyutunu küçültmez.
• Büyük ve işlevsel olmayan kistler, eğer iki veya üç adet döngüsü boyunca büyümeye devam ediyorsa veya ağrılıysa ameliyatla çıkarılabilir.

Bazı kistler yumurtalık alınmadan temizlenebileceği gibi, bazı durumlarda kistten etkilenen yumurtalığın da kistle birlikte çıkarılması gerekir. Kesin tanı ameliyat ile gönderilen patoloji sonucuyla konur.