Her kadın hayatının belli dönemlerinde adet düzensizliği ile karşılaşabilir. Adet gecikmesi veya adetin erken gelmesi ile adet miktarında artış veya azalış gibi şikayetlerle kendini gösteren düzensizlikler özellikle genç yaşlarda sıklıkla hormonal dengesizliklerden kaynaklanır.
Adet düzensizliği kadınlarda hem duygusal dalgalanmalara hem de genel sağlığı etkileyen problemlere yol açabilir. Bu nedenle adet düzensizliği ciddiye alınmalı ve belirtiler görüldüğünde bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurularak gerekli tedavi alınmalıdır.
Adet düzensizliği nedir?
Kadınlarda regl kanamasının başladığı ilk gün ile bir sonraki kanamanın ilk günü arasında geçen süre adet döngüsü olarak adlandırılır.
Üreme dönemindeki kadınlarda standart adet döngüsü 28 gündür. Ancak her kadında bu durum değişebildiği için 21 gün ile 35 gün arasında gerçekleşen ve 3-7 gün süren adet döngüsü normal kabul edilmektedir.
21 günden erken veya 35 günden daha geç meydana gelen adet döngüsü ile 3 günden daha az ve 7 günden uzun kanama durumu adet düzensizliği olarak ifade edilir.
Adet düzensizliğinin farklı çeşitleri bulunmaktadır:
- Anemore hamilelik olmadığı halde adet görememe durumudur.
- Oligomenore 35 günü geçen seyrek regl görme halidir.
- Ağır ve aşırı kanamalı seyreden uzun regl dönemi menoraji olarak ifade edilir.
- Adetin ağrılı ve sancılı geçmesi dismenore olarak adlandırılır.
- Metroraji adet döneminin dışında kanama meydana gelmesidir.
- Hipomenore ise normalden daha az adet kanaması görülmesidir.
Adet düzensizliği neden olur?
Kadınlarda düzensiz adet döngülerine yol açan birçok etken bulunmaktadır. Hormonal düzensizliklerden strese, rahim ile ilgili problemlerden inflamatuar hastalıklara kadar birçok nedenle adet döngüsü bozulabilir.
Adet düzensizliğinin en sık rastlanan nedenleri ise şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Hormonal bozukluklar
- Endometriozis (endometriyal dokunun rahim dışında büyümesi)
- Polipler, fibroidler, miyomlar vb.
- Yumurtalık kisti
- Polikistik Over Sendromu
- Yumurtalık yetmezliği
- Bazı ilaçlar
- Kullanılan doğum kontrol hapının değiştirilmesi
- Pelvik İnflamatuar Hastalıklar (PID)
- Tiroid bozukluları (hipotiroidi, hipertiroidizm ve diğer hipofiz bezi bozuklukları)
- Kan pıhtılaşma bozukluğu
- Rahim kanseri veya yumurtalık kanseri
- Sigara tüketimi, depresyon, stres ve hareketsizlik veya aşırı egzersiz gibi yaşam tarzı faktörleri
- Menopoz ve perimenopoz dönemi
- Ani ve aşırı kilo alma veya verme
- Bazı kronik hastalıklar (diyabet, karaciğer hastalıkları, böbrek hastalıkları vb.)
Adet düzensizliği belirtileri nelerdir?
Adet düzensizliğinin en tipik belirtileri sık adet görme (21 günden daha az sürede tekrarlanan adet döngüleri) veya tam tersi adet gecikmesi (35-40 günden daha uzun sürede tekrarlanan adet döngüleri) olarak sıralanır. Bunun dışında şu belirtiler adet düzensizliğine işaret edebilir:
- Adet dönemi dışında vajinadan kan gelmesi veya lekelenme
- Regl döneminin bir haftadan uzun sürmesi veya iki günden az sürede bitmesi
- Adet döngülerinin sık sık değişmesi
- Peş peşe üç ve daha fazla periyotta regl olamamak
- Fazla kanama nedeniyle günde 4 veya 5’ten daha fazla ped değiştirmek
- Kanama miktarının normal kabul edilenden çok veya az olması
- Döngü arasında cinsel ilişki sonrası kanama
- Adet dönemlerinin ağrılı geçmesi, eşlik eden kramp ve kusma gibi semptomlar
- Vücutta kıllanma, sivilcelenme gibi şikayetler
- Kansızlık (demir eksikliği)
- Baş ağrısı
- Halsizlik
Adet düzensizliği nasıl tedavi edilir?
Yılda bir veya iki defa adet döngüsünün kaçması normaldir. Bundan daha sık tekrarlanan gecikme veya erken gelme gibi adet düzensizliği durumu ise mutlaka bir kadın doğum uzmanı tarafından kontrol edilmelidir.
Adet düzensizliği tedavisi bu duruma neden olan faktörlerin belirlenmesinden sonra planlanır. Doktor hastanın şikayetlerini dinledikten sonra jinekolojik muayene gerçekleştirir. Jinekolojik muayene sırasında ultrason ile rahim ve yumurtalıklar incelenir.
Doktorun gerekli görmesi halinde histeroskopi ile rahim içi ayrıntılı bir şekilde incelenebilir.
Kan testi ile östrojen hormonu ve diğer hormon değerlerine bakılabilir. Adet düzensizliğinin nedenine göre tedavi hastaya özel olarak değerlendirilir.
Hormonal tedavi kapsamında doğum kontrol hapı ile hormonal spiral, hormon iğnesi veya progesteron ilaçları gibi yöntemlerle adet düzenlenebilir.
Polip nedeniyle ortaya çıkan adet düzensizlikleri histeroskopi yöntemiyle polipin alınması ile tedavi edilebilir.
Adet düzensizliğine yol açan büyük miyom ve kistler cerrahi yöntemle temizlenebilir.
Kanama pıhtılaşma bozukluklarında bu durumun nedenleri araştırılarak gerekli tedaviler uygulanır.
Adet düzensizliği zararları nelerdir?
Adet düzensizliği tedavi edilmediği takdirde farklı sağlık problemlerine yol açabilmektedir.
Adet düzensizliği zararları başlığı altında değerlendirilen sağlık risklerinin başında demir eksikliği nedeniyle ortaya çıkan anemi yani kansızlık gelmektedir.
Adet düzensizliğinin tedavi edilmemesi halinde rahim duvarı kalınlaşması ortaya çıkabilir. Bu durum endometrial kanser riskini artırabilir.
Adet düzensizliği kadınlarda kısırlık sorununa neden olabilir.
Östrojen kemik sağlığı için önemlidir. Yumurtlama olmadığında östrojen de daha az salgılanır ve bu durum kemik erimesi de denilen osteoporoz riskini doğurabilir.
Östrojen eksikliği ayrıca kardiyovasküler hastalık riskini de artırabilmektedir.
Öte yandan adet düzensizlikleri hormonlardaki dengesizliğe bağlı olarak kadınlarda duygusal iniş çıkışlara ve depresif ruh haline yol açabilmektedir.